تاریخچه پیدایش لینوکس

ابتدا تو را نادیده می گیرندسپس مسخره ات می کنند و بعد با تو می جنگند.

ولی در نهایت پیروزی از آن توست گاندی

در سال 1991 در حالی که جنگ سرد رو به پایان می رفت و صلح در افق ها هویدا می شددردنیای کامپیوتر آینده بسیار روشنی دیده می شد. با وجود قدرت سخت افزارهای جدید، محدودیت های کامپیوترها رو به پایان می رفت.

ولی هنوز چیزی کم بود...

و این چیزی نبود جز فقدانی عمیق در حیطه سیستم های عامل.

داس، امپراطوری کامپیوترهای شخصی را در دست داشت.

سیستم عامل بی استخوانی که با قیمت 50000 دلار از یک هکر سیاتلی توسط بیل گیتز (Bill Gates) خریداری شده بود و با یک استراتژی تجاری هوشمند، به تمام گوشه های جهان رخنه کرده بود.

کاربران PC انتخاب دیگری نداشتند. کامپیوترهای اپل مکینتاش بهتر بودند.

ولی قیمت های نجومی آن ها را از دسترس اکثر افراد خارج می ساخت.

خیمه گاه دیگر دنیای کامپیوترها، دنیای یونیکس بود. ولی یونیکس به خودی خود بسیار گران قیمت بود. آن قدر گران قیمت که کاربران کامپیوترهای شخصی جرات نزدیک شدن به آن را نداشتند. کد منبع یونیکس که توسط آزمایشگاه های بل بین دانشگاه ها توزیع شده بود محتاطانه محافظت می شد تا برای عموم فاش نشود. برای حل شدن این مسئله هیچ یک از تولید کنندگان نرم افزار راه حلی ارائه ندادند.

به نظر می رسید این راه حل به صورت سیستم عامل MINIX ارائه شد.

این سیستم عامل، که از ابتدا توسط اندرو اس. تاننباوم (Andrew S. Tanenbaum) پروفسور هلندی، نوشته شده بود به منظور تدریس عملیات داخلی یک سیستم عامل واقعی بود.

این سیستم عامل برای اجرا روی پردازنده های 8086 اینتل طراحی شده بود و بزودی بازار را اشباع کرد.

به عنوان یک سیستم عامل، MINIX خیلی خوب نبود.

ولی مزیت اصلی آن در دسترس بودن کد منبع آن بود.

هرکس که کتاب سیستم عامل تاننباوم را تهیه می کردبه 12000خط کد نوشته شده به زبان C و اسمبلی نیز دسترسی پیدا می کرد.

برای نخستین باریک برنامه نویس یا هکر مشتاق می توانست کد منبع سیستم عامل را مطالعه کند.

چیزی که سازندگان نرم افزارها آن را محدود کرده بودند. یک نویسنده بسیار خوب، یعنی تاننباوم باعث فعالیت مغزهای متفکر علوم کامپیوتری در زمینه بحث و گفتگو برای ایجاد سیستم عامل شد. دانشجویان کامپیوتر در سرتاسر دنیا با خواندن کتاب و کدهای منبع سیستمی را که در کامپیوترشان در حال اجرا بود درک کردندو یکی از آن ها لینوس توروالدز (Linus Torvalds) نام داشت.

کودک جدید در افق

در سال 1991 لینوس بندیکت توروالدز (Linus Benedict Torvalds) دانشجوی سال دوم علوم کامپیوتر دانشگاه هلسینکی فنلاند و یک هکر خود آموخته بود. این فنلاندی 21 ساله عاشق وصله پینه کردن محدودیت هایی بود که سیستم را تحت فشار قرار می دادندولی مهمترین چیزی که وجود نداشت یک سیستم عامل بود که بتواند نیازهای حرفه ای ها را براورده نماید.

MINIX خوب بود ولی فقط یک سیستم عامل مخصوص دانش آموزان بود و بیشتر به عنوان یک ابزار آموزشی بود تا ابزاری قدرتمند برای بکار گیری در امور جدی.

در این زمان برنامه نویسان سرتاسر دنیا توسط پروژه گنو (GNU) که توسط ریچارد استالمن (Richard Stallman) آغاز شده بودتحریک شده بودند.

هدف این پروزه ایجاد حرکتی برای فراهم نمودن نرم افزارهای رایگان و در عین حال با کیفیت بود. استالمن خط مشی خود را از آزمایشگاه معروف هوش مصنوعی دانشگاه MIT با ایجاد برنامه ویرایشگر emacs در اواسط و اواخر دهه 70 آغاز نمود. تا اوایل دهه 80 بیشتر برنامه نویسان نخبه آزمایشگاه های هوش مصنوعی MIT جذب شرکت های نرم افزاری تجاری شده بودند و با آن ها قرارداد های حفظ اسرار امضا شده بود. ولی استالمن دیدگاه متفاوتی داشت. وی عقیده داشت برخلاف سایر تولیدات، نرم افزار باید از محدودیت های کپی و ایجاد تغییرات در آن آزاد باشد تا بتوان روز به روز نرم افزارهای بهتر و کارآمد تری تولید نمود.

وبا اعلامیه معروف خود در سال 1983پروژه GNU را آغاز کردو حرکتی را آغاز کرد تا با فلسفه خودش به تولید و ارائه نرم افزار بپردازد.

نام GNU مخفف GNU is Not Unix است ولی برای رسیدن به رویای خود برای ایجاد یک سیستم عامل رایگان وی ابتدا نیاز داشت تا ابزارهای لازم برای این کار را ایجاد نمایدبنابراین در سال 1984 وی شروع به نوشتن و ایجاد کامپایلر زبان C گنو موسوم به GCC نمود.

ابزاری مبهوت کننده برای برنامه نویسان مستقل.

وی با جادوگری افسانه ای خود به تنهایی ابزاری را ایجاد نمود که برتر از تمام ابزارهایی که تمام گروههای برنامه نویسان تجاری ایجاد کرده بودند قرار گرفت.

GCC یکی از کارآمد ترین و قویترین کامپایلرهایی است که تا کنون ایجاد شده اند.

تا سال 1991 پروزه GNU تعداد زیادی ابزار ایجاد کرده بود ولی هنوز سیستم عامل رایگانی وجود نداشت. حتی MINIX هم لایسنس شده بود. کار بر روی هسته سیستم عامل گنو موسوم به HURD ادامه داشت ولی به نظر نمی رسید که تا چند سال آینده قابل استفاده باشد.

این زمان برای توروالدز بیش از حد طولانی بود...

در 25 آگوست 1991این نامه تاریخی به گروه خبری MINIX از طرف توروالدز ارسال شد:

از : لینوس بندیکت توروالدز

به: گروه خبری MINIX

موضوع: بیشتر چه چیزی را می خواهید در MINIX ببینید؟

خلاصه: نظرخواهی کوچک در مورد سیستم عامل جدید من

با سلام به تمام استفاده کنندگان از MINIX

من در حال تهیه یک سیستم عامل رایگان فقط به عنوان سرگرمی و نه به بزرگی و حرفه ای GNU برای دستگاههای 386 و 486 هستم.

این کار از آوریل شروع شده و درحال آماده شدن است. من مایلم تا نظرات کاربران را در مورد چیزهایی که در MINIX دوست دارند یا ندارندجمع آوری کنم.

زیرا سیستم عامل من حدودا شبیه آن است. مانند ساختار سیستم فایل مشابه و چیزهای دیگر...

من اکنون bash نسخه 1.08 و GCC نسخه 1.40 را به آن منتقل کرده ام و به نظر می رسد که کار می کند.

من در عرض چند ماه چیزی آزمایشی درست کرده ام و مایلم بدانم که کاربران بیشتر به چه قابلیت هایی نیاز دارند؟

من از هر پیشنهادی استقبال می کنم. ولی قول نمی دهم همه آن ها را اجرا کنم. لینوس

همان طور که در این نامه پیداست خود توروالدز هم باور نمی کرد که مخلوقش آن قدر بزرگ شود که چنین تحولی در دنیا ایجاد کند.

لینوکس نسخه 0.01 در اواسط سپتامبر 1991 منتشر شد و روی اینترنت قرار گرفت. شور و اشتیاقی فراوان حول مخلوق توروالدز شکل گرفت. کدها دانلود شده آزمایش شدند و پس از بهینه سازی به توروالدز بازگردانده شدند. لینوکس نسخه 0.02 در پنجم اکتبر به همراه اعلامیه معروف توروالدز آماده شد:

از : لینوس بندیکت توروالدز

به: گروه خبری MINIX

موضوع: کدهای منبع رایگان هسته مشابه MINIX

آیا شما از روزهای زیبای MINIX 1.1 محروم شده اید؟

هنگامی که مردها مرد بودند و راه اندازهای دستگاه خود را خودشان می نوشتند؟ آیا شما فاقد یک پروزه زیبا هستید و می میرید تا سیستم عاملی داشته باشید تا بتوانید آن را مطابق با نیازهای خود در آورید؟

اگر اینگونه است این نامه برای شما نوشته شده است.

همان طور که ماه پیش گفتم من در حال کار بر بروی یک سیستم عامل رایگان مشابه MINIX برای کامپیوترهای 386 هستم.

این سیستم عامل اکنون به جایی رسیده است که قابل استفاده است و مایل هستم که کدهای منبع را در سطح گسترده تر پخش نمایم. این نسخه 0.02 است ولی من موفق شده ام که نرم افزارهای Bash، GCC، GNU-Make، GNU-sed، Compress و غیره را تحت آن اجرا کنم. کدهای منبع این پروژه را می توانید از آدرس nic.funet.fi با آدرس 128.214.6.100 در دایرکتوری pub/OS/Linux پیدا کنید.این دایرکتوری هم چنین دارای چند فایل README و تعدادی باینری قابل اجرا تحت لینوکس است. تمام کدهای منبع ارائه شده است زیرا هیچ یک از کدهای MINIX در آن استفاده نشده است. سیستم را می توانید همان طور که هست کامپایل و استفاده کنید. کدهای منبع باینری ها را هم میت وانید در مسیر pub/GNU پیدا کنید.

لینوکس نسخه 0.03 پس از چند هفته آماده شدوتادسامبرلینوکس به نسخه 0.10 رسید. هنوز لینوکس فقط چیزی کمی بیشتر از یک فرم اسکلت بود. این سیستم عامل فقط دیسک های سخت AT را پشتیبانی می کرد و ورود به سیستم نداشت و مستقیما به خط فرمان بوت می شد.

نسخه 0.11 خیلی بهتر شد.

این نسخه از صفحه کلیدهای چند زبانه پشتیبانی می کرددیسک های فلاپی وکارت های گرافیکی VGA، EGA، هرکولس و... نیز پشتیبانی می شدند.

شماره نسخه ها از 0.12 به 0.95 و 0.96 افزایش پیدا کرد و ادامه یافت.

به زودی کد آن بوسیله سرویس دهنده های FTP در فنلاند و مناطق دیگردر سرتاسر جهان منتشر شد.

مقایسه و توسعه

بزودی توروالدز با مقایسه هایی از طرف اندرو تاننباوم، معلم بزرگی که MINIX را نوشته بود مواجه شد.

تاننباوم برای توروالدز مینویسد:

من بر این نکته تاکید دارم که ایجاد یک هسته یک پارچه در سال 1991 یک اشتباه پایه ای بود.

خدا را شکر که شما شاگرد من نیستیدواگر نه برای چنین طرحی نمره بالایی نمی گرفتید.

توروالدز بعدا پذیرفت که این بدترین نکته در توسعه لینوکس بوده است. تاننباوم یک استاد مشهور بود و هرچه که می گفت واقعیت داشت. ولی وی در مورد لینوکس اشتباه می کرد. توروالدز کسی نبود که به این سادگی ها پذیرای شکست باشد.

تاننباوم همچنین گفته بود : “لینوکس منسوخ شده است”.

اکنون نوبت حرکت نسل جدید لینوکس بود.

با پشتیبانی قوی از طرف اجتماع لینوکس توروالدز یک پاسخ مناسب برای تاننباوم فرستاد :

شغل شما استاد دانشگاه و محقق بودن است و این بهانه خوبی برای برخی مغز خرابکنی های MINIX است.

و کار ادامه یافت. به زودی صدها نفر به اردوگاه لینوکس پیوستند. سپس هزاران نفر و سپس صدها هزار نفر. لینوکس دیگر اسباب بازی هکرها نبود.

با پشتیبانی نرم افزارهای پروزه GNU، لینوکس آماده یک نمایش واقعی بود. لینوکس تحت مجوز GPL قرار داده شد. با این مجوز همه می توانستند کدهای منبع لینوکس را به رایگان داشته باشندبر روی آن ها مطالعه کرده و آن ها را تغییر دهند. دانشجویان و برنامه نویسان آن را قاپیدندو خیلی زود تولید کنندگان تجاری وارد شدند. لینوکس به خودی خود رایگان بود و هست. کاری که این تولیدکنندگان انجام دادندکامپایل کردن بخش ها و نرم افزارهای مختلف و ارائه آن به صورت یک فرمت قابل توزیع همانند سایر سیستم عامل ها بودتا مردم عادی نیز بتوانند از آن استفاده کنند. اکنون توزیع هایی مانند ردهت، دبیان و زوزه دارای بیشترین سهم کاربران در سرتاسر جهان هستند.

با رابط های گرافیکی کاربر جدید مانند KDE و GNOME، توزیع های لینوکس در بین مردم بسیار گسترش یافتند.

هم چنین اتفاقات جالبی با لینوکس رخ می دهد. در کنار PC، لینوکس به روی اکثر پلاتفورم ها منتقل شده است. لینوکس تغییر داده شد تا کامپیوتر دستی شرکت 3Com یعنی PalmPilot را اجرا نماید. تکنولوژی کلاستر کردن این امکان را بوجود آورد تا به توان تعداد زیادی از ماشین های لینوکس را به یک مجموعه واحد پردازشی تبدیل نمود. یک کامپیوتر موازی. در آوریل 1996 محققین آزمایشگاه های ملی لوس آلاموس از 68 کامپیوتر مبتنی بر لینوکس برای پردازش موازی و شبیه سازی موج انفجار اتمی استفاده کردند. ولی بر خلاف ابر کامپیوترهای دیگرهزینه آن ها بسیار ارزان تمام شد. ابرکامپیوتر خود ساخته آن ها با تمام تجهیزات و سخت افزارها 152000 دلار هزینه در برداشت و این یک دهم هزینه یک ابرکامپیوتر تجاری است. این ابرکامپیوتر به سرعت 16 بیلیون محاسبه در ثانیه دست یافت و به رتبه 315 ام این ابرکامپیوتر جهان دست پیدا کرد و صد البته یکی از پایدارترین آن ها بود.

پس از سه ماه از آغاز فعالیت هنوز بوت نشده بود.

بهترین موردی که امروزه برای لینوکس وجود دارد طرفداران متعصب آن هستند. هنگامی که یک قطعه سخت افزاری جدید ارائه می شود هسته لینوکس برای استفاده از آن تغییر داده می شود. برای مثال هنگام ارائه پردازنده 64 بیتی شرکت AMD هسته به سرعت چند هفته برای کار با آن آماده شد. اکنون لینوکس بر روی تمام انواع خانواده های سخت افزاری موجود اعم از PC، MAC، Alpha و انواع سخت افزارهای درونه ای قابل اجراست که آن را برای استفاده در ماشین آلات صنعتی و آلات و ادواتی که نیاز به پردازش کامپیوتری دارندبسیار مناسب نموده است. لینوکس با همان فلسفه و هدفی که در سال 1991 ایجاد شدوارد هزاره جدید شده است.

توروالدز هنوز یک انسان ساده است. بر خلاف بیل گیتر او یک میلیاردر نیست. پس از اتمام مطالعاتش وی به آمریکا رفت تا با شرکت Transmeta همکاری نماید. پس از انجام یک پروژه فوق سری که توروالدز یکی از اعضای فعال آن بود ترانسمتا پردازنده Cruose را با بازار ارائه کرد. توروالدز هنوز پرطرفدار ترین و مشهورترین برنامه نویس جهان است. در حال حاضر توروالدز ترانسمتا را ترک نموده و با حمایت شرکت های بزرگ به طور تمام وقت بر روی لینوکس کار می کند.

پس از یک دهه : لینوکس امروز

امروزه لینوکس بیش از یک دهه توسعه را پشت سر گذاشته است و یکی از سریع التوسعه ترین سیستم های عامل به شما می رود. از چند کاربر انگشت شمار در سالهای 1991 و 1992 امروزه میلیون ها کاربر از لینوکس استفاده می کنند.

IBM که زمانی بزرگترین دشمن جماعت Open Source به شمار می رفت، اکنون سرمایه گذاری عظیمی در زمینه توسعه راه حل های Open Source تحت لینوکس نموده است. در حال حاضر تعداد توسعه دهندگانی که برای افزایش قابلیت های لینوکس تلاش می کنند روز به روز افزایش می یابد.

امروزه تعداد زیادی از شرکت ها و موسسات حرفه ای تجاری، پشتیبانی از محصولات مبتنی بر لینوکس را بر عهده گرفته اند.

اکنون دیگر استفاده از لینوکس در محیط ها ی اداری پذیرفتن ریسک نیست.

از نظر قابلیت اطمینان و پایداری و همچنین حفاظت در برابر انواع ویروس ها چیزی بهتر از لینوکس وجود ندارد. با تلاش شرکت های بزرگی مانند ردهت استفاده از لینوکس در محیط های تجاری توسعه فراوان یافته و اکنون تعداد زیادی از شرکت های کوچک و بزرگ در حال استفاده از سرویس دهنده ها و ایستگاه های کاری مبتنی بر لینوکس هستند.

طلوع لینوکس رومیزی (Desktop Linux)

بزرگترین ایرادی که از لینوکس گرفته می شد چه بود؟

قبلا محیط تمام متنی لینوکس بسیاری از کاربران را از استفاده کردن از آن بر حذر می داشت.

با این که در استفاده از محیط متنی کنترل کامل سیستم در اختیار شماست ولی این محیط اصلا برای کاربران عادی سیستم های کامپیوتری مناسب نیست.

محیط های گرافیکی که بر پایه X-Window وجود داشتند نیز پاسخ گوی امکاناتی که سیستم عامل های گرافیکی مانند ویندوز برای کاربران خود ارائه می کردند نبودند. ولی از چند سال گذشته این وضعیت در حال تغییر بوده است. اکنون محیط های گرافیکی حرفه ای مانند KDE و GNOME تصویر لینوکس را کامل کرده اند. این محیط های گرافیکی اکنون بسیار کاربر پسند و قدرتمند شده اند و وجود این سیستم هاست که امروزه کاربران عادی نیز می توانند از لینوکس استفاده کنند.

لینوکس در جهان سوم

ورود لینوکس به کشورهای جهان سوم تحولی ایجاد نموده است. قبل از وجود لینوکس کشورهای جهان سومی در زمینه کامپیوتر در سطح بسیار پایین تری قرار داشتند. هزینه سخت افزارها بسیار پایین آمده بود ولی هزینه نرم افزار برای این گونه کشورها هم چنان کمر شکن بود. این امر باعث شد تا در بسیاری از این کشورها کپی غیر مجاز نرم افزارها گسترش پیدا کند که باعث میلیاردها دلار خسارت سالیانه می شود.

یکی از عمده ترین دلایل این کار پایین بودن درآمد سرانه در این کشورهاست. هنگامی که مجموع درآمد سرانه سالیانه بیش از 200 تا 300 دلار نیست هیچ گاه امکان خرید یک سیستم عامل 100 دلاری وجود نخواهد داشت.

طلوع لینوکس و سایر تولیدات باز متن این وضعیت را تغییر داده است. این امکان وجود دارد تا به توان لینوکس را در کامپیوترهای قدیمی 486 و پنتیوم که اکنون در کشورهای توسعه یافته به تاریخ پیوسته اند ولی هنوز در کشورهای درحال توسعه از آن ها استفاده می شود اجرا نمود.

هم چنین استفاده از نرم افزارهای رایگان بازمتن گسترش یافته تا جلوی هزینه های سرسام آور نرم افزاری این کشورها را بگیرد. امروزه در کشورهای آسیایی، آفریقایی و آمریکای لاتین استفاده از لینوکس و نرم افزارهای بازمتن گسترش فراوانی یافته و با استفاده از خصلت ذاتی تغییر پذیری لینوکس، برای استفاده از زبان های ملی این کشورها سفارشی شده است.

امروزه مستندات لینوکس به اکثر زبان های زنده جهان ترجمه شده اند.

از میزکار تا ابرکامپیوترها

هنگامی که توروالدز لینوکس را ایجاد نمود این مخلوق جدید، فقط یک اسباب بازی تازه برای هکرها بود. ولی از زمان دستگاههای 386 که نخستین هسته لینوکس بر روی آن ها اجرا می شد لینوکس راه درازی را طی نموده است.

یکی از مهمترین استفاده های امروزی لینوکس استفاده از آن در پردازش های سنگین موازی درابرکامپیوترهاست.امروزه اکثر ابرکامپیوترهایی که درجهان ساخته می شوند از لینوکس به عنوان سیستم عامل خود استفاده می کنند.

داستان ادامه دارد

حرکت لینوکس از یک پروزه هکری تا جهانی شدن یک انقلاب شگفت انگیز است. پروزه GNU که در اوایل دهه 1980 توسط ریچارد استالمن شروع شد توسعه نرم افزارهای بازمتن را رهبری نمود.

پروفسور اندرو تاننباوم و سیستم عامل MINIX او مطالعه سیستم عامل ها را از حالت تئوری به عملی تبدیل نمود و در نهایت همت و تلاش توروالدز منجر به تولد لینوکس شد.

امروزه لینوکس دیگر یک پروزه هکری به شما نمی رود بلکه یک حرکت جهانی است که توسط میلیون ها نفر برنامه نویس بازمتن و شرکت های بزرگی مانند IBM حمایت می شود.

لینوکس در تاریخ کامپیوتر به عنوان یکی از شگفت انگیز ترین محصولات تلاش بشری باقی خواهد ماند.

توکس پنگوئن : نشان عزیز لینوکس

نشان لینوکس یک پنگوئن است.

برخلاف سایر سیستم عامل های تجاری این نشان زیاد جدی نیست!

توکس نشانگر وضعیت بدون نگرانی حرکت لینوکس است.

این نشان تاریخچه بسیار جالبی دارد. لینوکس در ابتدا فاقد هر گونه نشانی بود. هنگامی که توروالدز برای تعطیلات به استرالیا رفته بوددر دیداری که از یک باغ وحش داشت هنگامی که می خواست با یک پنگوئن بازی کند پنگوئن دست وی را گاز گرفت و همین ایده ای شد تا از پنگوئن به عنوان نشان لینوکس استفاده شود.